bilim

Ana Sayfa/Tag: bilim

Biliminsanı da Vahiy Alır

Bir şeyi bilebiliriz, ama bu, onu anladığımız anlamına gelmez. Ernest Rutherford’un, tarihte ilk kez atom-altı düzeye geçişe olanak veren deneyine dışarıdan bakıldığında, atom çekirdeği, tesadüfen bulunmuş gibi görünür. Karanlık laboratuvarda, can sıkıcı deneyi haftalar boyunca sürdüren, “Hocam bulamıyoruz,” yakınmalarıyla dışarı çıkan öğrencilerini tekrar laboratuvara gönderen Rutherford, α parçacığını arıyordu. Anlaşılmaz bir biçimde, deneyin yönünü birden değiştirdiğinde, öğrencilerinin canı daha da sıkılmıştı. Rutherford’un, deney düzeneğinin ortasındaki altın plakadan geçen değil de [...]

2021-03-26T08:04:38+00:00Mart 2nd, 2020|Felsefe, Bilim ve Din, Yazılar|

Nobel Ödülü ve Allah Her Ân Bir Şen’dedir

Paul Dirac’ın Kuantum Mekaniği ile Görelilik Kuramı’nı başarıyla birleştirerek anti-parçacığı bulmasının ardından, bunu daha büyük ölçekte de deneme girişimleri başladı. Bugüne kadar yürütülen, kapsam alanına oranla en kusursuz ölçülmüş bilimsel kuram olduğu belirtilen, Kuantum Elektrodinamiği (KED) Kuramı, böyle bir girişimin ürünüdür. Deney ve kuramın on milyarda bir ölçeğinde uyum gösterdiği bu çalışmanın başka bir örneği yoktur. Bu, Londra ile New York arası mesafenin, her seferinde bir saç teli kalınlığı kadar [...]

2021-03-26T08:05:40+00:00Mart 2nd, 2020|Felsefe, Bilim ve Din, Yazılar|

Hakikat Bu, Smokin de Giyer Şalvar da!

Dinle ilgili yazınca, ateistler kızıyor; bu coğrafyanın dinine biraz akıl gerek diyorum, “dinci” taife kızıyor; düşünme seviyemiz “doğal bilinç” diyorum herkes alınıyor. Yine de en tepkili olanlar felsefeciler, çünkü onlar, Tanrı’sız felsefe yapabiliyorlar; yeni bir ekol. Hatta felsefe fakültelerinde, “Burada dine ne gerek var?” sorusu samimiyetle soruluyor. İlâhiyat fakültelerinde ise akıl bir efsane: İslâm’ın Altın Çağı… Tamam da, Bakır Çağı’na geri döndük! Ne kadar samimi bir çaba gösterilse de günümüz [...]

2021-05-29T07:23:43+00:00Mart 2nd, 2020|Felsefe, Bilim ve Din, Yazılar|

Tanrı’yı, İnsan Kılmak

Akıl, yaptığı işte tanınmadığında, zihin yerine kullanılan bir sözcüktür. Arapça olan bu sözcük, ˁiḳāl bağ anlamına; aynı Sami kökten İbranice ˁāḳal ve ˁāgal; kıvırmak, halka yapmak anlamına gelmektedir. En belirgin özelliği, bağ kurabilme yeteneği olan aklın Türkçesi, us’tur. Zekâ ise tezkiye edilmiş akıldır: Filtre edilmiş, temizlenmiş, bileylenmiş, saflaşmış, fazlalıklarından kurtulmuş. Ânda bulunan yetimiz, zekâmızdır. Zihin ise zamandadır, gürültücüdür, taklitçidir, depolar, anılarda yaşar. Krishnamurti, zihnin bir perde olduğundan, sürekli geçmişte yaşayıp [...]

2021-03-26T08:11:06+00:00Mart 2nd, 2020|Felsefe, Bilim ve Din, Yazılar|

ABD’de Bilim Çıkmazına Önerilen Bir Model Olarak Atatürk

Stony Brook Üniversitesi, Felsefe Bölümü Kürsü Başkanı Robert Crease, aynı zamanda bir bilim tarihi uzmanı. ABD’de yayımlanmasının üzerinden, henüz bir hafta bile geçmeden, The Workshop and the World: What Ten Thinkers Can Teach Us About Science and Authority[1] adlı kitabı, bilim dünyasında ilgiyle karşılandı. Etkisi dünyaya yön verecek denli önemli on düşünürden birinin Atatürk olduğunun saptandığı bu kitap, Türkiye’de de farklı bir heyecana neden oldu. Artık, buzulların eridiği konusunda bile [...]

2021-03-26T08:26:29+00:00Şubat 20th, 2020|Bilim, Yazılar|

Genetiği Tasarlanmış Bebekler Neden Bir Devrim?

Çinli bilimci, He Jiankui, genetiği tasarlanmış ilk insanlar olan ikiz bebeklerin doğduğunu açıkladı. Lulu ve Nana takma adları verilen bebekleri farklı kılan özellik, insanlarda AIDS virüsünün geçişine izin veren gen olarak bilinen CCR5 geninin, devre dışı bırakılmış olması. Böylece, HIV+ olan babalarının hastalığı onlara aktarılmamış oldu. Çin, ilerleyen satırlarda ele alacağım sakıncaları da olan bu yöntemi, embriyolar üzerinde denediğini geçtiğimiz yıllarda açıklamıştı. Bu konuda en tutucu, yasaları en katı gelişmiş [...]

2021-09-05T13:37:10+00:00Şubat 20th, 2020|Bilim, Yazılar|

Doğru Tedavi Ediliyor muyuz?

Tıpta branşlaşmanın avantajlarının ortadan kalkması, bir kardiyoloğun bizi kalpten; göz doktorunun gözden ibaret kabul etmesiyle başlıyor. Amerika’da, on beş ciddi kronik rahatsızlık tanısından yalnızca birini almış hasta sayısıyla bunların beşinden tanı almış hasta sayısını gösteren grafiklere denk geldim. Aradaki fark endişe verici. Kısaca, bir hastalık tanısını takiben hastalık sayımız artıyor. Buna bağlı olarak içtiğimiz ilaç sayısı da. Verilen ilaçlar, ağırlıklı olarak baskılama ve yavaşlatma odaklı çalışıyor. Çoğu kez, hastalık belirtileri [...]

2021-03-26T08:27:55+00:00Şubat 20th, 2020|Bilim, Yazılar|

Merhaba Yeni Dostum Dr. Burnell

Londra’da bir otel odasındayım. Birkaç gün önce İzmir’de geçirdiğim çene operasyonunun ve seyahatin ağırlığı; sistemime her yerden sızmaya çalışan grip, “annesel” işlerin getirdiği çok yoğun bir koşuşturmaca arasında, bir suçluluk duygusuyla uyandım bu sabah. Yarın yayımlanacak olan yazımı, dünden teslim etmiş olmama karşın “Ne!? Müze ziyaret planı mı?” diye fırça çeken vicdanımla baş başayım. Basınımızda pek de ilgi görmeyen bu kadını anlatmalıyım. Jocelyn Bell Burnell’in, ödül olarak kazandığı üç milyon [...]

2021-03-26T08:28:31+00:00Şubat 20th, 2020|Bilim, Yazılar|

Bir Yapay Zekâ Olarak İnsan

Politik olarak, giderek kendi içine kapanan; neredeyse tamamı, yeniye ve yeniliğe uyum sağlamakta zorlanan bir dine ait; haftalık gündemi, bir Kuzey Avrupa ülkesinin bir yıllık gündemine yetecek denli yoğun bir ülkenin vatandaşları olarak, ve haklı olarak dünya gündemini izlemekte zorlanıyoruz. Bunlara ilâveten, Yapay Zekâ (YZ) ve Robot Teknolojileri (RT) konuları, ürünlerini sorgusuzca tüketebilme hakkımızdan olsa gerek, takip edilecekler listemizin belki de en son sıralarında yer alıyor. Kitap okuma oranlarının düşüklüğü [...]

2021-03-26T08:29:23+00:00Şubat 20th, 2020|Bilim, Yazılar|

Evrim Kuramı Bağlamında Ateist ya da Dindar Olmak

Evrim Kuramı’na karşı çıkanlar, onun yalnızca bir kuram olduğunu, olgusallık taşımadığını ileri sürer. Evrim olgusunun yadsınamaz bir gerçeklik olmasını daha sonra ele almak üzere şimdilik burada bırakarak, kuramların alaycı bir dudak bükme ile geçiştirildiğine sıkça tanık olunduğuna işaret etmek gerek. Bu tutum, doğal bilincin zorunlu bir tutumudur: Doğal bilinç, yalnızca duyu algılarına çarpan verileri, bilgiye dönüştürerek var olur; “Bu bardak vardır, çünkü ona dokunuyor ve onu görüyorum,” oysa, kuramlar (teoriler) [...]

2021-03-26T08:30:02+00:00Şubat 20th, 2020|Bilim, Yazılar|